دعاوی روابط موجر و مستاجر در نظم حقوقی کنونی

در باب کتاب دعاوی روابط موجر و مستاجر در نظم حقوقی کنونی اثر سعید صالح احمدی

بشر از دیرباز، دریافت که برای مصون ماندن از بلایای طبیعی، خطر درندگان و دشمن، سرما، گرما، نور خورشید، رطوبت هوا و غیره، به پناهگاهی امن و آسوده نیاز دارد؛ فلذا رفته‌رفته با درک بیشتر از امکانات طبیعی و سپس ابزار و ادوات خودساخته، زندگی در زیر یا داخل درخت، غار، چادر و ساختمانهای چوبی، سنگی،گِلی و حتی یخی (در نقاط قطبی) و شناورها را برگزید. البته در این میان، بخشی از نیازهای انسان از طریق انعقاد قرارداد شفاهی اجاره اموال و همچنین خدمات مرتفع گردید تا برای پیشبرد اهداف خویش، از توانایی‌ها و امکانات دیگران، بهره ببرد.

 بعدها تدریجاً اجاره املاک نیز -که زیرمجموعه اجاره اموال محسوب می‌شود- بیشتر از پیش، مرسوم و متداول شد هر چند هنوز لااقل در موضوع مسکن، انسان‌ها به دلیل کمبود امکانات و همبستگی‌های عمیق‌تر خانوادگی، قومی و قبلیه‌ای، بنای خود را بر داشتن مسکن مشترک با دیگر همبستگان می‌گذاشتند که این موضوع، باعث ایجاد وحدت و یکپارچگی بین آنها زیر سایۀ فرهنگ‌های سنّتی و به‌طور معمول مبتنی بر پدرسالاری یا بعضاً طایفه‌سالاری می‌گردید.

 با وقوع انقلاب صنعتی و تأسیس کارخانه‌ها و کارگاه‌ها، موج هجرت از کوهستان‌ها، بیابان‌ها و روستاها به شهرها، و از شهرهای کوچکتر به شهرهای بزرگتر، باعث رونق کسب و کار مالکان و بعضاً سوءاستفاده آنان از نیاز مهاجران و کارگران شد. از این جهت، حکّام مجبور به ورود به مسأله مسکن و دستور تنظیم روابط مربوط به این حوزه اعم از بیع، اجاره، رهن و غیره شدند تا نظم جامعه بر هم نخورد و از دیگر طرف نیز، علم زیبایی شهرها (شهرآرایی) و توجه شهرداری‌ها به هنر معماری، توسعه یافت، کشورها سیاست نفی وجود حلبی‌آبادها در دل شهرها را همراه با سیاست تنظیم عرضه و تقاضای مسکن، در دستور کار خود قرار دادند و به دلیل توجه روزافزون به حقوق کارگر، پرداخت ردیفی تحت عنوان «حقّ مسکن» در حقوق کارگر در معنای عام کلمه و برپایی نهضت ساخت مسکن توسط اشخاص -اعم از اشخاص حقوقی حقوق خصوصی و اشخاص حقوقی حقوق عمومی- به‌ویژه منازل سازمانی به اوج رسید که نگارنده نیز تا 13 سالگی، در منازل سازمانی سازمان آب منطقه‌ای بوشهر (تا پایان سوم ابتدایی در اداره آبیاری آبپخش و تا پایان دوم راهنمایی در اداره امور آبرسانی برازجان) –که بسیار وسیع و حالت باغ‌گونه داشتند و مملو از درختان نخل، نارنج، لیمو ترش، توت، جَمبو و بعضاً گریپ‌فروت، نارنگی و پرتقال بودند و مجموعاً حدود 20 خانواده، در مناطقی محروم، دارای مسکن مستقل بودند- زندگی نمودم که خاطرات شیرینی را از آن دوران در رؤیاها مرور می‌کنم.

 در این اثر که بنا را بر این گذاشتیم کم‌حجم باشد، به شرح و «تفسیر ماده به ماده» برخی از قوانین حقوقی ایران در حوزه اجاره پرداختیم که امیدوارم مقبول طبع بزرگواران واقع گردد.