به عنوان منبع درسی برای دانشجویان رشته حقوق در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تدوین شده است.

ویژگی های این کتاب:

جامعیت نسبت به مباحث اصول فقه (مباحث کاربردی اصول فقه به طور کامل و مباحث صرفا نظری یا فاقد جنبه کاربردی نیز جهت آشنایی دانشجویان، به اختصار ذکر شده است).

کاربردی کردن قواعد اصولی با توجه به قوانین و مقررات جاری، تکثیر مثال و ذکر نمونه های مختلف حقوقی در هر مورد.

سادگی، روانی، قابل فهم بودن آن برای مخاطبان.

اتقان، پختگی مباحث و رعایت امانت در نقل دیدگاه ها

حذف برخی بحثهای طولانی و تخصصی و در حد امکان تکیه بر اختصار مباحث.

جداسازی مباحث اصلی و کلیدی از مباحث عمیق و حاشیه ای.

سوق دادن دانشجویان به پژوهش در اصول.

فهرست اجمالی

فصل سوم: ادله و منابع فقه

مبحث اول: کلیات و مفاهیم
گفتار اول: واژه شناسی
گفتار دوم: مباحث قطع
گفتار سوم: مباحث ظنّ
مبحث دوم: ادلّه اربعه
گفتار اول: قرآن (کتاب)
گفتار دوم: سنت
گفتار سوم: اجماع
گفتار چهارم: عقل (دلیل عقلی)
مبحث سوم: دیگر ادلّه و منابع احکام
گفتار اول: بنای عقلا (سیره عقلایی)
گفتار دوم: عرف
گفتار سوم: شهرت
گفتار چهارم: قیاس
گفتار پنجم: استحسان
گفتار ششم: مصالح مرسله
گفتار هفتم: استقراء

فهرست تفصیلی

پیشگفتار

فصل سوم: ادله و منابع فقه

مقدمه

مبحث اول: کلیات و مفاهیم

گفتار اول: واژه شناسی
الف) قطع، ظنّ، شک
ب) حجّت
ج) دلیل
د) آماره
هـ)اصل
و) مقایسه آماره و اصل
ز) دلیل اماره، اصل عملی و فرض قانونی در اصطلاح حقوق

چکیده

گفتار دوم: مباحث قطع
الف) حجیت قطع
○ برای مطالعه بیشتر (1): نظریات مختلف درباره کاشفیت قطع
ب) اقسام قطع
ج) کاربرد بححث قطع در حقوق
○برای مطالعه بیشتر (2): بررسی تفصیلی مسئله قطع در حقوق
یک) اعتبار علم قاضی در مرحله اثبات دعوی
دو) اعتبار علم قاضی در مرحله کشف حکم
د) تجرّی و انقیاد
1. تعریف تجری
2. دو دیدگاه در مورد تجری
3. انقیاد
4. بحث تطبیقی تجری در حقوق جزا
چکیده

گفتار سوم: مباحث ظّن

الف) اقسام ظن
1.ظن شخصی و ظن نوعی
2.ظن خاص و ظن مطلق
ب) حجیت ظن (اصل عدم حجیت ظن)
○برای مطالعه بیشتر (3): نکاتی پیرامون حجیت ظن
الف) نظریه سببیت؛ طریقت و مصلحت سلوکیه
ب) اشاره‌ای به نظریه انسداد باب علم و عملی
چکیده
موضوعات پیشنهادی برای پژوهش

مبحث دوم: ادلّه اربعه

گفتار اول: قرآن (کتاب)
الف) تعریف و خصوصیات قرآن
○برای مطالعه بیشتر (4): آشنایی با قرآن
یک) کیفیت نزول قرآن
دو) شأن نزول (اسباب نزول)
سه) تعداد آیات و سوره‌های قرآن
چهار) نخستین و آخرین آیات و سوره‌ها
پنجم) تقسیم‌های آیات قرآن
شش) تاریخ قرآن (کیفیت جمع‌آوری قرآن)
ب) حجیت قرآن
یک) سند قرآن
دو) دلالت قرآن
○برای مطالعه بیشتر (5): نظریه برخی از اخباریان در انکار حجیت ظوار قرآن
ج) نسخ در قرآن
چکیده
گفتار دوم: سنت
الف) تعریف سنت
ب) حجیت سنت
○برای مطالعه بیشتر (6) بحثی در مورد سنت معصومان (ع) از دیدگاه شیعه
یک) نگاهی به ادله حجیت سنت معصومان (ع)
دو) کیفیت دستیابی و علم امامان (ع) به احکام دین
ج) اقسام سنت
1.سنت قولی
2.سنت عملی
3.سنت تقریری
چکیده
○برای مطالعه بیشتر (7): تاریخچه جمع‌آوری احادیث (تدوین سنت)
یک) سیر تدوین کتاب‌های حدیث از سوی شیعه
دو) سیر تدوین کتاب‌های حدیث از سوی اهل سنت
د) اقسام خبر
خبر متواتر
خبر واحد
○برای مطالعه بیشتر (8): ادله حجیت خبر واحد
هـ) رابطه سنت با قرآن
1. تخصیص قرآن به وسیله سنت
2. بررسی امکان نسخ قرآن به وسیله سنت
چکیده
گفتار سوم: اجماع
الف) تعریف اجماع
ب) تاریخچه اجماع
ج) حجیت اجماع
د) شیوه‌های کشف قول معصوم (ع) از اجماع
○برای مطالعه بیشتر (9): نگاهی به ادلّه حجیت اجماع از دیدگاه اهل سنت
هـ) اقسامِ اجماع
1. اجماع مُحصّل (تحصیل شده)
2. اجماع منقول (نقل شده)
3. اجماع مرکّب
4. اجماع سکوتی
5. اجماع مدرکی (یا اجماع مستند)
و) مقایسه سنت و اجماع
چکیده
موضوعات پیشنهادی برای پژوهش
گفتار چهارم: عقل (دلیل عقلی)
الف) مفهوم و ماهیت عقل
ب) کاربرد عقل در استنباط احکام شرعی
1.کاربرد عقل به عنوان ابزار استنباط
2.کاربرد عقل به عنوان منبع استنباط
ج) تاریخچه دلیل عقلی
د) اقسام دلیل عقلی
بند اول: مستقلات عقلی
یک) حُسن و قُبح عقلی
○برای مطالعه بیشتر (10): دو نکته درباره حُسن و قُبح عقلی
دو) قاعده ملازمه میان حکم عقل و شرع
چکیده
بند دوم: غیرمستقلات عقلی
یک) مقدمه واجب
1.تعریف و طرح بحث
2. نظریات اصولیان
3. ثمره بحث و کاربرد آن در حقوق
○برای مطالعه بیشتر (11): تقسیم‌های مقدمه واجب
4.مقدمه حرام
دو) دلالت نهی بر فساد
1.مثال آغازین، طرح بحث
2. نهی از عبادت
3. نهی از معاملات
چکیده
○برای مطالعه بیشتر (12): دیگر مباحث غیرمستقلات عقلی
سه) مسئله ضد
چهار) اجتماع امر و نهی
پنج) مسئله اِجزا
موضوعات پیشنهادی برای پژوهش
مبحث سوم: دیگر ادّله و منابع احکام
گفتار اول: بنای عقلا (سیره عقلایی)
الف) تعریف بنای عقلا
ب) اعتبار و حجیت بنای عقلا
○برای مطالعه بیشتر (13): دو مبنای مختلف در اثبات حجیت بناء عقلا
چکیده
گفتار دوم: عرف
الف) مفهوم عرف
ب) قلمرو اعتبار عرف
1.کاربرد عرف به عنوان دلیل بر حکم شرعی
2. اعتبار عرف در تشخیص مفاهیم
3. اعتبار عرف در تطبیق مفاهیم و مصادیق (تعیین مصادیق خارجی)
ج) کاربرد عرف در حقوق
چکیده
گفتار سوم: شهرت
الف)تعریف شهرت و اقسام آن
ب) خجیت شهرت
ج) اعتبار شهرت در حقوق
○برای مطالعه بیشتر (14): دیگر احکام و آثار شهرت
1.نقش شهرت در ترویج روایات متعارض
2. نقش شهرت در جبران ضعف روایت
چکیده
گفتار چهارم: قیاس
الف) تعریف قیاس
ب) تاریخچه قیاس
ج) ارکان قیاس
د) شرایط قیاس
یک) قیاس منصوص العله و مستنبط العله
دو) قیاس اَولی (الویت)، قیاس مساوی و قیاس اَدنی
سه) قیاس جلّی و قیاس خفی
چکیده
و) بررسی حجیت قیاس
○برای مطالعه بیشتر (15): مباحث تکمیلی قیاس
یک) بررسی ادله موافقان قیاس و پاسخ آن
دو) بررسی اصطلاحات مشابه مرتبط با قیاس
ز) کاربرد قیاس در حقوق
چکیده
موضوعات پیشنهادی برای پژوهش
گفتار پنجم: استحسان
الف) تعریف استحسان
ب) دیدگاه علما در مورد اعتبار استحسان
○برای مطالعه بیشتر (16): مباحث تکمیلی استحسان
یک) ادله موافقان استحسان و پاسخ آن
دو) تقسیم‌های استحسان
ج) نمونه‌هایی از به کارگیری استحسان در فقه
د) کاربرد استحسان در حقوق
چکیده
گفتار ششم: مصالح مرسله
الف) مفهوم مصالح مرسله
ب) اقسام مصلحت
ج) دیدگاه علمای اهل سنت در مورد مصالح مرسله
د)دیدگاه علمای شیعه در مورد مصالح مرسله
هـ) کاربرد مصلحت در حقوق
چکیده

گفتار هفتم: استقراء

الف) تعریف
ب) اعتبار استقراء در منطق
ج) میزان اعتبار استقراء در فقه
د) اعتبار و کاربرد استقراء در حقوق
چکیده
موضوعات پیشنهادی برای پژوهش
منابع و مآخذ
نمایه مواد قانونی