کلیات، اصول و فنون مصاحبه

کتاب کلیات، اصول و فنون مصاحبه

یکی از بخش‌های اساسی هر کار پژوهشی را مرحله جمع‌آوری اطلاعات تشکیل می‌دهد و اطلاعات برای افراد مهم‌ترین منبع تصمیم‌گیری می‌باشد. چنانچه کار جمع‌آوری اطلاعات به شکل منظم و صحیح صورت پذیرد کار تجزیه، تحلیل و نتیجه‌گیری از داده‌ها با سرعت و دقت خوبی انجام خواهد شد. برای جمع‌آوری اطلاعات در کارهای پژوهشی روش‌های مختلفی را مورد استفاده قرار می‌دهند. مهم‌ترین ابزارهای جمع‌آوری داده‌ها مشاهده، مصاحبه و پرشسنامه می‌باشد که از طریق این ابزارها اطلاعات تفصیلقی (کمی و کیفی) مناسبی در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد. در این میان مصاحبه و مشاهده تا اندازه‌ای درگیر قضاوت فرد پژوهشگر راجع به موضوع مورد پژوهش می‌باشد و دارای ظرافت خاصی است. بنابراین برای انجام یک مصاحبه و مشاهده کارا، آگاهی از فنون مربوطه ضروری است.

انواع مشاهده

مشاهده را از ابعاد گوناگونی طبقه‌بندی می‌کنند که این طبقه‌بند ‌ها تفاوتی با هم ندارند. به طور کلی مشاهده به دو صورت مشارکتی و غیر مشارکتی انجام می‌شود. در مشاهده مشارکتی شخص مشاهده کننده در موضوع مشاهده شرکت دارد و در همان جا مشاهده صورت می‌گیرد. در مشاهده غیر مشارکتی مشاهده‌گر پدیده مورد مشاهده را بدون آن که خود دخالتی در آن داشته باشد ملاحظه می‌کند که این روش خود به دو صورت انجام می‌شود. در روش اول مشاهده‌گر پدیده‌ها را به صورت آشکار ثبت می‌کند و در نوع دوم مشاهده ‌گر به صورت مخفیانه، مورد مشاهده را ملاحظه و به ثبت آن می‌پردازد

فهرست مطالب

 فصل اول: روش‌های جمع‌آوری اطلاعات... 9

مقدمه. 9

1‍) جمع‌آوری اطلاعات از طریق مشاهده. 9

مزایای مشاهده. 11

معایب مشاهده. 12

2) جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه. 12

اصول کلی‌ تدوین و تنظیم پرسشنامه. 15

مسئله تحریف پاسخ در پرسشنامه. 17

3) جمع‌آوری اطلاعات از طریق مصاحبه. 18

3-1) شرایط لازم برای مصاحبه. 18

3-2) تعریف مصاحبه. 18

3-3) انواع مصاحبه. 19

فصل دوم: ابعاد مصاحبه. 37

رابطه. 37

تکنیک.... 37

وضعیت روانی.. 38

تشخیص.... 38

مراحل مصاحبه. 38

مرحله - شروع و بازگشایی.. 38

مرحله - رابطه تکنیک وضعیت روانی تشخیص.... 39

مصاحبه و انواع آن.. 40

مصاحبه و اصول آن در روانشناسی.. 40

کاربرد مصاحبه. 42

مقاومت و حل آن در مصاحبه. 43

اشتباهات مصاحبه و راه حل آنها 44

انواع مصاحبه. 45

ترکیب روش هدایت شده و آزاد. 49

مصاحبه عمقى.. 50

تعریف مصاحبه. 55

مصاحبه کلینیکی.. 58

انواع مصاحبه کلینیکی.. 60

1) مصاحبه پذیرش و قبول بیمار. 62

2) مصاحبه تاریخچه فردی.. 62

یک نمونه ازطرح تاریخچه فردی.. 62

3) مصاحبه وضعیت روانی.. 63

4) مصاحبه پیش و بعد از انجام تست... 64

5) مصاحبه زمان های بحرانی.. 64

6) مصاحبه قبل از درمان.. 65

مصاحبه بینش‌گرا و علامت‌گرا Isight-oniented, symptom-oriented.. 65

خلاصه ای از فرایند مصاحبه. 69

ویژگی‌های مصاحبه‌گر. 70

برگزاری مصاحبه. 76

فصل سوم: ضروریات و تکنیک های مصاحبه. 79

1) دانش علاقه تجربه. 79

2) قبول و پذیرش.... 79

3) راپورت... 80

4) راز داری.. 81

مصاحبه درمانی.. 81

معاینه وضعیت روانی.. 83

مصاحبه بالینی – تشخیصی در روان شناسی و مشاوره. 88

اهمیت مصاحبه اولیه. 88

ابعاد مصاحبه رابطه. 89

رابطه در مصاحبه روانی _ تشخیصی.. 91

قرار دادن بیمار در شرایط راحت و آسوده. 91

نشان دادن شفقت و همدلی با رنج و ناراحتی بیمار. 91

ارزیابی مشکلات بیمار از دیدگاه خود او. 92

نشان دادن تجربه حرفه‌ای به بیمار. 92

اعمال رهبری و هدایت در فرایند مصاحبه. 92

متعادل کردن نقش‌های بیمار و مصاحبه‌گر. 93

هدف از مصاحبه تشخیصی: 93

تشخیص‌های روانپزشکی: 94

معاینه روانپزشکی: 94

معاینه طبی و نورولوژیک.... 94

شرح حال روانپزشکی.. 94

معاینه وضعیت روانی (MSE) 97

تکنیک‌هائی جهت سنجش روانپزشکی.. 102

تشخیص افتراقی.. 102

نکات اساسی تصمیم‌گیری.. 102

تشخیص چندمحوری.. 103

جدول مقیاس ارزیابی کلی عملکرد (GAF) 105

جدول فهرست مکانیسم‌های دفاعی خاص.... 108

فنون مصاحبه     Techniques of interview... 111

منابع. 115