روشن است که برای اینکه کیفر بتواند اثر مطلوب روی بزهکار داشته باشد، شناخت عوامل بزه‌زا ضروری است. بـه بیان بهتر، برای اتخاذ کیفر معقول و منصفانه و همچنین به جهت اعمال تدابیر اصلاحی و درمانی متناسب با وضعیت بزهکار، مطالعة شخصیت مجرمان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و این شخصیت به‌تناسب تفاوت روان، جسم و مـحیط پیرامـون هر فرد متفاوت است.
در نظام حقوق کیفری ایران، در مواردی مانند مادة 22 قانون مجازات اسلامی سابق(1370) و ماده38 قانون مجازات اسلامی 1392 (تشکیل مجازات مناسب‌تر به حال متهم) عبارات: «اوضاع و احوال خاصی که متهم تحت تأثیر آنها مرتکب جرم شـده اسـت ...» و «وضع خاص متهم، بی‌سابقة او» یا بررسی وضعیت اجتماعی و سوابق زندگی محکومٌ علیه و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم از سوی وی گردیده است و در خصوص تعلیق اجرای مجازات موضوع مادة 25 قانون مجازات اسلامی سابق و ماده46 قانون مجازات اسلامی جدید، اثبات مـستمر حـسن اخلاق، اطمینان از عدم تکرار جرم برای احراز شرایط اعطای آزادی مشروط موضوع مادة 38 قانون مجازات اسلامی سابق و 58 قانون مجازات اسلامی جدید ،برای آگاهی از خصوصیات مجرم، مادة 286 ق.آ.د.ک. جدید در خصوص اطلاعات فرا حقوقی در مورد وضعیت طفل یا سرپرست و یا وضـعیت خـانوادگی و مـحیط معاشرت او، تشخیص حالت خطرناک مـجرمان به‌منظور اعمال اقدامات تأمینی و تربیتی در خصوص آنان موضوع فصل دهم قانون مجازات اسلامی 1392، به‌نوعی تلویحاً به‌ضرورت تشکیل پروندة شـخصیت، به‌منظور برخورد مناسب و اتخاذ تدابیر اصلاحی لازم اشاره شده اسـت. همچنین ماده 203 آیین دادرسی کیفری تشکیل چنین پرونده ای را در که مجازات قانونی آنها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد و یا تعزیر درجه چهار و بالاتر است و همچنین در جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آنها ثلث دیه کامل مجنیٌ علیه یا بیش از آن است، تشکیل چنین پرونده ای را لازم شمرده است.
علاوه بر آن در نـظام کیفری ایران، در مرحلة اجرای مجازات حبس مطابق مادة 63 و 74 آیین‌نامة اجرایی سازمان زندان‌ها به‌منظور شناسایی زندانیان جهت طبقه‌بندی آنـان تـشکیل پرونـدة شخصیت ضروری شناخته شده است که این امر در عـمل چندان با دقت همراه نبوده و مداقة بیشتری از جانب متولیان امر صورت نمی‌گیرد. البته اوضاع در کانون‌های اصلاح و تربیت در مـقایسه بـا زندان‌های بزرگ‌سالان تا حدودی بهتر است.
در نظام کیفری فرانسه پروندة شخصیت و به‌طور کلی تـوجه به شخصیت بزهکار، در مقایسه با حقوق کیفری ایران از جایگاه رفیعی برخوردار است. در مادة 81 ق.آ.د.ک. این کشـور، تـحقیق دربارة شخصیت متهم و وضعیت مادی، خانوادگی و اجتماعی وی پیش‌بینی شده است که این تحقیقات در مـرحلة تـحقیقات مقدماتی، در امور جنبه‌ای، اختیاری و در امور جنایی، الزامی است. در حقوق فرانسه، همانند بسیاری از کشـورها که تـحقیقات مـقدماتی را قاضی تحقیق یا بازپرس انجام می‌دهد دستور تشکیل پروندة شخصیت بر عهدة او نهاده شده است تـا سرانجام بعد از انجام محاکمه، در صورت مجرم شناختن متهم و با استمداد از گزارش‌های موجود در پرونـدة شـخصیت، نسبت به تعیین واکنش مناسب، مؤثر و مفید اقدام کند.
فهرست مطالب
دیباچه
مقدمه
فصل اول: مفهوم، مبانی و معرفی نظام‌های مورد تطبیق
1-1 مفاهیم
1-1-1 پرونده شخصیت
الف – مفهوم لغوی
1- پرونده
2- شخصیت
ب- عوامل سازنده ساختمان شخصیت
ج- اختلال شخصیت
د- شخصیت های غیرطبیعی و انواع آن
1- شخصیت اسکیزوئیدی
2-شخصیت سیکلوتیمی (دوره ای )
3-شخصیت هیستریکال
4- شخصیت وسواسی
5- شخصیت پارانوئیدی
6- شخصیت هیجانی و بی ثبات
7- شخصیت کژخو- ضد اجتماعی (پسیکوپات)
ه- تأثیر اختلالات شخصیت بر مسئولیت کیفری
و- مفهوم اصطلاحی
ز-تاریخچه تشکیل پرونده شخصیت
مبانی تشکیل پرونده شخصیت
1-2-1 اصل فردی کردن مجازات ها
1-2-2 تحلیل علل وقوع جرم و پیشگیری از تکرار آن
1-2-3 تشخیص حالت خطرناک
الف – مفهوم حالت خطرناک
ب- اقدامات تأمینی و تربیتی
1-2-4 اصلاح مؤثر مرتکب
نظام‌های حقوقی
1-3-1 مفهوم شناسی
1-3-2 اقسام نظام های حقوقی
1-3-3 جایگاه نظام حقوقی ایران
1-3-4 . نظام حقوقی فرانسه
1-3-5 نظام حقوق انگلستان
1-3-6 منابع حقوق انگلستان
الف - قوانین موضوعه
ب- رویه قضایی
ج- قوانین اتحادیه اروپا
د- کنوانسیون حقوق بشر اروپایی
فصل دوم: مفهوم، مبانی و معرفی نظام‌های مورد تطبیق
2-1 ضرورت تشکیل پرونده شخصیت
2-1-1 پرونده شخصیت و عملی کردن سیستم عدالت کیفری
2-1-2 ضرورت تشکیل پرونده شخصیت در قوانین ایران
2-1-3 ضرورت تشکیل پرونده شخصیت در قوانین فرانسه
2-1-4 ضرورت تشکیل پرونده شخصیت در قوانین انگلستان
2-2 نحوه تشکیل و تکمیل پرونده شخصیت
2-2-1 گزارش مددکار اجتماعی
2-2-2 موضوعات
الف- وضعیت جسمانی
ب- وضعیت اجتماعی
ج- تاریخچه فردی
1- دوران شیرخوارگی
2- دوران نوجوانی
3- دوران بزرگسالی
2-2-3 چگونگی شخصیت مجرم قبل از وقوع جرم
الف- وضعیت روانی
ب- راه های شناخت شخصیت بزهکار
1- شناخت شخصیت در محیط آزاد
2- شناخت شخصیت در محیط بسته
2-3 پرونده شخصیت در فرآیند دادرسی
2-3-1 پروندة شخصیت در مرحلة تحقیقات مقدماتی
2-3-2 پروندة شخصیت در مرحلة محاکمه
الف - تأثیر پروندة شخصیت در تخفیف مجازات
1- تخفیف مجازات
2- تشدید مجازات
ب – پرونده شخصیت و تأثیر آن در تعویق صدور حکم
1- پیش بینی اصلاح مرتکب
2- فقدان سابقه کیفری مؤثر
ج- پروندة شخصیت و تأثیر آن در تعلیق مجازات
2-3-3 پرونـدة شـخصیت در فـرایند اجرای حکم
الف - نقش پروندة شخصیت در اجرای کیفر سالب آزادی
ب- پرونـدة شـخصیت و تأثیر آن در اعطای آزادی مشروط
ج- طبقه بندی زندانیان با توجه به شخصیت بزه‌کاران
2-4 پروندة شخصیت در نظام دادرسی اطفال بزهکار
2-4-1 نظام کیفری ایران
2-4-2 نظام کیفری فرانسه
2-4-3 نظام عدالت جزایی انگلستان
2-5 موانع عملیاتی شدن پرونده شخصیت
2-5-1 دشواریهای قانونی
2-5-2 دشواریهای قضایی
2-5-3 دشواریهای اجرایی
فهرست منابع
1- فارسی
