حقوق مدنی 7 عقود معین 2

کتاب حقوق مدنی 7 (عقود معین 2) عقود معین اذنی و وثیقه‌ای (ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان عقدی، حواله، کفالت، رهن) / تألیف محمدمجتبی رودیجانی

درس حقوق مدنی 7 یا عقود معین 2 در گرایش حقوق، راجع است به مبحث عقود اذنی که عبارتند از عقودی که منشأ اصلی آنها اذن مالک یا قائم مقام او می‌باشد و هیچ گونه تعهدی برای عاقد ایجاد نمی کند مانند عاریه و ودیعه. برخی معتقدند که عقود اذنی در مقابل عقود عهدی استعمال می‌شوند اما با نگرشی دقیق متوجه می‌شویم که بین عقود عهدی و عقود اذنی رابطه عموم و خصوص مطلق وجود دارد. به این صورت که در هر عقد اذنی نوعی تعهد وجود دارد بنابراین هر عقد اذنی، عقدی عهدی نیز می‌باشد ولی هر عقد عهدی عقدی اذنی نیست بلکه برخی از عقود عهدی مانند وکالت، اذنی هم هستند. لیکن برخی عقود عهدی دیگر مانند بیع یا اجاره عهدی را نمی توان اذنی محسوب نمود. علاوه بر این عقود اذنی قائم به شخص هستند یعنی تا هنگامی که شخص وجود دارد این عقود نیز وجود دارند ولی با فوت و حجر طرفین این عقود منفسخ می‌شود. در حالی که در عقود عهدی اینچنین نیست. علاوه بر این در درس حقوق مدنی 7 دسته ای دیگر از عقود معین نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند که دین موضوع اصلی آنهاست و اصل دین یا وثایقی را که در رابطه با دین گرفته می‌شود مطرح و بررسی می‌کنند مانند رهن، ضمان، حواله، کفالت.

بنابراین آنچه را که در این کتاب مورد بررسی قرار خواهیم داد در ارتباط با عقود معین اذنی و وثیقه ای می‌باشد که عبارتند از: ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان عقدی، حواله، کفالت و رهن. نکته ای که باید توجه نمود این است که در برخی از عقود اذنی مانند وکالت برای عاقد نیز تکالیفی به وجود می‌آید و برخلاف تصور برخی نویسندگان نمی توان به طور مطلق در مورد عقود اذنی بیان داشت که هیچ گونه تعهدی برای عاقد ایجاد نمی کنند.

عقد عهدی نیز همانطور که از نام آن پیداست عقدی است که اثر اصلی آن ایجاد تعهد است مثلاً در وکالت وکیل در برابر موکل متعهد به پیگیری امور حقوقی وی می‌شود. عقد عهدی در مقابل عقد تملیکی به کار می‌رود. اثر اصلی عقد تملیکی، تملیک مال به طرف مقابل است مانند بیع که به محض ایجاب و قبول تملیک حاصل می‌شود.

در تألیف حاضر با توجه به مواد قانون مدنی، به بررسی ماده به ماده مباحث مربوط به عقود مورد اشاره می‌پردازیم.

برای مشاهده کتب حقوق مدنی کلیک نمایید

برای مشاهده کتب آزمون وکالت کلیک نمایید

با توجه به تجربه ای که از دوران تحصیل خود و نیز تدریس دروس مختلف حقوق مدنی داشته ام، شیوه بحث ماده به ماده برای دانشجویان قابل فهم تر بوده و به دلیل ارتباط مستقیم با مواد قانونی و تکرار آنها، دانشجویان به خوبی بر قانون مسلط می‌شوند و نتیجتاً توانایی تجزیه و تحلیل مواد قانونی و ارتباط آنها با یکدیگر در آنها تقویت  می‌شود. به همین دلیل سعی شده تا برای بررسی مواد قانون مدنی تأکید بیشتر بر روی منابع فارسی باشد تا برای استفاده دانشجویان دوره کارشناسی منبعی کامل و جامع در دسترس باشد و دانشجویان حقوق در درس حقوق مدنی 7 کتابی با متنی آسان در اختیار داشته باشند.

برای مشاهده مقالات آوابوک کلیک نمایید

فهرست مطالب

مقدمه

15

فصل اول: عقد ودیعه. 19

مبحث اول: تعریف ودیعه ورکن آن: 19

مبحث دوم: ایجاب و قبول در عقد ودیعه. 20

مبحث سوم: مالکیت یا مأذونیت مودع.. 20

مبحث چهارم: اهلیت طرفین در عقد ودیعه. 21

مبحث پنجم: جواز عقد ودیعه. 22

مبحث ششم: حفاظت از مال مورد ودیعه. 22

1- ترتیب حفاظت از مال مورد ودیعه. 23

2- مسئولیت مودع( امین) 23

3- اثر قوه قاهره در عقد ودیعه. 24

مبحث هفتم: امتناع از تحویل مال مورد ودیعه و اثر آن.. 24

مبحث هشتم: انتفاع و تصرف در مال مورد ودیعه. 25

1- منع امین از به هم زدن صورت مال مورد ودیعه. 25

2- رد عین مال مورد ودیعه. 25

3- رد عین مال مورد ودیعه با حالت موجود. 26

4- تعهد رد عوض مال مورد ودیعه. 26

5- تلف مال مورد ودیعه توسط وراث مودع.. 27

مبحث نهم: منافع مال مورد ودیعه. 27

مبحث دهم: ترتیب تحویل مال مورد ودیعه. 28

1- مستحق للغیر درآمدن مال مورد ودیعه. 28

2- فوت امانت گذار و رد مال مورد ودیعه. 29

3- فوت امانت گذار و تعدد وراث... 29

مبحث یازدهم: تغییرات در احوال امانت گذار وآثار آن.. 29

1- امانت گذاردن مال محجور. 30

2- تحویل مال مورد ودیعه به قیم یا ولی.. 30

مبحث دوازدهم: شرایط مسئولیت مودع و انواع امانت... 31

مبحث سیزدهم: امانت اموال واردین و شرایط آن.. 32

مبحث چهاردهم: پرداخت هزینه های لازم برای حفاظت مال مورد ودیعه. 33

مبحث پانزدهم: هزینه تحویل مال مورد ودیعه. 33

فصل دوم: عقد عاریه. 35

مبحث اول:تعریف عاریه و تفاوت آن با ودیعه وقرض..... 35

مبحث دوم: اهلیت معیر و شرایط مالکیت وی.. 35

مبحث سوم: شرایط مال مورد عاریه. 36

مبحث چهارم: جواز عقد عاریه. 37

مبحث پنجم: عیب مال مورد عاریه وخسارت ناشی از آن.. 37

مبحث ششم: مسئولیت مستعیر. 38

1- منقصت ناشی از استعمال مال مورد عاریه. 38

3- شرط ضمان منقصت ناشی از صرف استعمال.. 39

4- عاریه طلا و نقره و شرایط آن.. 40

مبحث هفتم: تحویل مال مورد عاریه. 41

مبحث هشتم: هزینه های نگهداری و انتفاع از مال مورد عاریه. 41

مبحث نهم: تصرف غیر در مال مورد عاریه. 41

فصل سوم: عقد وکالت... 43

مبحث اول: تعریف عقد وکالت و مقایسه آن با نهادهای مشابه و وکالت دراعمال مادی و حقوقی   43

مبحث دوم: ایجاب وقبول در عقد وکالت... 45

مبحث سوم: چگونگی ایجاب وقبول در عقد وکالت... 46

مبحث چهارم: مجانی یا با اجرت بودن عقد وکالت... 46

مبحث پنجم: انواع وکالت... 47

مبحث ششم: حدود وکالت مطلق.. 48

مبحث هفتم: توانائی موکل در اجرای مورد وکالت و مباشرت موکل.. 48

مبحث هشتم: خروج وکیل از حدود وکالت... 49

1- وکالت در محاکمه وقبض حق.. 50

2- وکالت در بیع و قبض ثمن.. 50

مبحث نهم: مسئولیت وکیل.. 51

مبحث دهم: لزوم رعایت مصلحت موکل.. 51

مبحث یازدهم: حساب مدت وکالت... 52

مبحث دوازدهم: تعدد وکلاء و حدود اختیارات آنها 53

2- لوازم و مقدمات عقد وکالت... 54

3- توکیل در وکالت... 54

4- ضمان در توکیل.. 55

مبحث سیزدهم: تعهدات وکیل و آثار آن بر موکل.. 55

1- مخارج اجرای وکالت توسط وکیل.. 56

2- میزان حق الوکاله. 57

3- عدم تصریح مجانی یا با اجرت بودن وکالت در عقد.. 57

مبحث چهاردهم: طرق انقضای عقد وکالت... 57

1- عزل وکیل.. 58

2- تصرفات وکیل پس از عزل.. 60

3- استعفاء وکیل.. 60

4- محجوریت وکیل و موکل.. 61

5- انفساخ عقد وکالت... 61

فصل چهارم: عقد ضمان.. 63

مبحث اول: تعریف ضمان،طرفین و انواع آن.. 63

مبحث دوم: رضایت مدیون اصلی در عقد ضمان.. 65

مبحث سوم: اهلیت ضامن.. 65

مبحث چهارم: ضمانت از محجور و میت... 66

مبحث پنجم: ضمانت از ضامن.. 66

مبحث ششم: تعدد ضامن.. 67

مبحث هفتم: ملائت واعسار ضامن.. 67

مبحث هشتم: سبب ایجاد دین و اثر آن در ضمانت... 69

مبحث نهم: ضمان مؤجل و حال.. 70

مبحث دهم: مطالبه رهن در عقد ضمان.. 70

مبحث یازدهم: معلوم ومعین بودن دین مورد ضمان.. 70

مبحث دوازدهم: علم ضامن نسبت به مضمون له ومضمون عنه. 71

مبحث سیزدهم: ضمان از دین با شرایط فسخ.. 72

مبحث چهاردهم : ضمان عهده بایع و مشتری.. 72

مبحث پانزدهم: نقل ذمه به ذمه در عقد ضمان.. 73

مبحث شانزدهم: تعلیق در عقد ضمان وآثار آن.. 75

مبحث هفدهم: تعلیق عقد ضمان به شرایط صحت آن.. 76

مبحث هجدهم: فسخ عقد ضمان.. 76

مبحث نوزدهم: مدت در عقد ضمان.. 77

1-  ضمان حال.. 78

2- ضمان مطلق.. 78

3- فوت ضامن در ضمان مؤجل.. 78

مبحث بیستم: ابراء ذمه مضمون عنه در عقد ضمان.. 79

مبحث بیست ویکم: فسخ بیع واثر آن در ضمان درک مبیع.. 80

مبحث بیست ودوم: شرایط رجوع ضامن به مضمون عنه. 80

1- حواله دین از جانب ضامن وآثار آن.. 82

2- تکرار پرداخت دین توسط مضمون عنه بعد از پرداخت ضامن.. 83

3- وراثت ضامن از مضمون له. 84

4- پرداخت ضامن به میزانی کمتر از دین.. 85

5- پرداخت ضامن به میزانی بیشتر از دین.. 86

6- پرداخت دین قبل از موعد توسط ضامن.. 86

7- پرداخت دین بدون مدت توسط ضامن.. 87

مبحث بیست و سوم: پرداخت از جانب مضمون عنه. 87

مبحث بیست و چهارم: ابراء ضامن از جانب مضمون له. 87

1- آثار ابراء ضامن و پرداخت دین از جانب ثالث... 88

2- ضمانت با قصد تبرع.. 88

مبحث بیست و پنجم: ضمان عرضی به صورت تسهیم.. 89

مبحث بیست و ششم: ضمان طولی.. 90

مبحث بیست و هفتم: التزام به تأدیه ومقایسه آن با عقد ضمان.. 90

فصل پنجم: عقد حواله. 93

مبحث اول : تعریف و ماهیت عقد حواله. 93

مبحث دوم: طرفین و ایجاب وقبول در عقد حواله. 94

مبحث سوم: نقش دین در عقد حواله. 95

1- حواله بر محال علیه بری الذمه. 96

2- ملائت محال علیه در عقد حواله. 98

3- اعسار محال علیه وآثار آن.. 98

4- نقل ذمه به ذمه در عقد حواله. 99

5- رجوع محال علیه بری الذمه به محیل.. 100

مبحث چهارم: شرایط فسخ عقد حواله. 101

مبحث پنجم: انحلال عقد منشاء حواله وآثار آن.. 102

 

فصل ششم: عقد کفالت... 105

مبحث اول تعریف و اوصاف عقد کفالت وتفاوت آن با ضمان وحواله. 105

مبحث دوم: طرفین عقد کفالت... 106

مبحث سوم: حدود ثبوت حق بر عهده مکفول برای صحت عقد کفالت... 107

مبحث چهارم: کفالت مطلق و موقت... 108

مبحث پنجم: کفالت از کفیل.. 109

مبحث ششم: احضار مکفول و شرایط آن.. 109

2- وجه التزام در عقد کفالت و انواع آن.. 111

3- محل تسلیم در عقد کفالت... 111

4- احضار مکفول غائب... 112

5- شرایط لزوم قبول برای مکفول له. 113

مبحث هفتم: کفالت حکمی.. 114

مبحث هشتم: موارد برائت کفیل.. 115

مبحث نهم: امتناع مکفول له از قبول.. 116

مبحث دهم: اثر فوت مکفول له. 117

مبحث یازدهم: کفالت از یک شخص در برابر چند شخص..... 117

مبحث دوازدهم: کفالت طولی.. 118

مبحث سیزدهم: شرایط رجوع کفیل به مکفول.. 119

فصل هفتم: عقد رهن.. 121

مبحث اول: تعریف رهن وارتباط آن با وثیقه. 121

مبحث دوم: شرایط قبض مال مرهون.. 122

مبحث سوم: شرایط مال مرهون.. 123

مبحث چهارم: رهن دین ومنفعت... 124

مبحث پنجم: شرایط دین در عقد رهن.. 125

مبحث ششم: تعدد راهن و مرتهن.. 125

مبحث هفتم: وکالت در عقد رهن.. 126

مبحث هشتم: شرط عدم فروش مال مرهونه. 128

مبحث نهم: شرایط فروش مال مرهونه و اداء دین.. 129

مبحث دهم: حق تقدم مرتهن بر سایر بستانکاران.. 130

مبحث یازدهم: افزایش یا کاهش قیمت مال مرهون در فروش.... 131

مبحث دوازدهم: افلاس (اعسار) راهن.. 133

مبحث سیزدهم: پرداخت مقداری از دین توسط راهن.. 133

مبحث چهاردهم: تبدیل عین مرهونه. 134

مبحث پانزدهم: توابع عین مرهونه. 135

مبحث شانزدهم: ثمره وزیادی در مال مرهونه،رهن تصرف و رهن ایجار. 135

مبحث هفدهم: لزوم وجواز عقد رهن.. 137

مبحث هجدهم: آثار فوت راهن ومرتهن.. 138

مبحث نوزدهم: مسئولیت مرتهن.. 140

1- بقای مال مرهونه در ید مرتهن بعد از انحلال رهن.. 140

2- تلف عین مرهونه. 141

3- وکالت در فروش در مورد بدل مال مرهونه. 141

مبحث بیستم: تصرفات حقوقی در مال مرهونه. 142

مبحث بیست ویکم: تصرفات مادی در مال مرهونه. 144

منابع  145