تفسیر جامع قانون مدنی جلد اول

کتاب تفسیر جامع قانون مدنی منطبق با: آرا و تحلیلهای قضات برجسته‌ی کشوری

کتاب پیشرو، منطق بر ترتیبات قانون مدنی به قلم استدلال و استنباط کشیده شده تا در عرصه ­ی عمل و نظر، کاربردی­تر جلوه کند. قانون مدنی یکی از قوانین منعطف و تفسیرپذیر است و این انعطاف باعث ایجاد رویکردها و تحلیل­های مختلفی که بعضاً خالی از اشکال هم نیست، شده است؛ مجموعه­ی حاضر سعی در تبیین و تحلیل مواد قانون مدنی بر اساس شش آیتم مهم که در ادامه خواهیم گفت نموده تا به یک رویکرد منسجم و مستحکم علمی نسبت به چنین قانون برسیم وکسانی که در عرصه­ های حقوق مدنی و مباحث پیرامون آن در تلاش­اند، یک نظر و رویکرد حرفه­ای نسبت به مفاهیم این قانون اتخاذ کرده و در عمل نمایان کنند. آیتم ­های علمی که در تدوین این مجموعه موردعنایت بوده به شرح ذیل است:

• توجه و به‌کارگیری نظرات علمای حقوق (دکترین)

• توجه به آخرین تغییرات قانونی و قوانین خاص مرتبط با موضوع

• به‌کارگیری مقالات برتر علمی- پژوهشی مرتبط با موضوع که در فصلنامه ­های معتبر، منتشرشده است.

• گزینش آرای قضات برجسته کشور و بعضاً نقد علمی این آرا

• توجه به تحلیل­های اعضای محترم شورای نگهبان

آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور و نظرات مشورتی اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه ­ی قضائی امید است مجموعه­ ی پیشرو، مفید بوده و لااقل ویژگی­های یک کتاب جامع و کاربردی حقوقی را داشته باشد.

 

فهرست مطالب

نشانه‌های اختصاری

پیشگفتار

مقدمه: در انتشار و آثار و اجرای قوانین به طور عموم

 کتاب اول: در بیان اموال و مالکیت به طور کلی.. 35

 باب اول: در بیان انواع اموال. 37 

فصل اول: اموال غیرمنقول. 40  

 فصل دوم- در اموال منقوله. 45                              

فصل سوم : در اموالی که مالک خاص ندارد 49

باب دوم : در حقوق مختلفه که برای اشخاص نسبت به اموال حاصل می‌شود 59

فصل اول: در مالکیت.. 62

فصل دوم : در حق انتفاع. 71

مبحث اول: در عمری و رقبی و سکنی.. 73

مبحث دوم : در وقف.. 82

قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 1363. 105

آییننامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه. 111

اجاره مال موقوفه. 135

بطلان وقف در موارد جواز فروش... 144

فهرست منابع. 158

مبحث سوم : در حق انتفاع از مباحات.. 159

فصل سوم : در حق ارتفاق نسبت به ملک غیر و در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور 159

مبحث اول:  در حق ارتفاق نسبت به ملک غیر 159

دلیل مشروعیت حق ارتفاق از دیدگاه مذاهب اسلامی.. 169

دلیل مشروعیت حق ارتفاق در مذاهب اسلامی.. 175

منابع و مآخذ. 181

مبحث دوم: در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور 185

مبحث سوم: حریم املاک... 194

کتاب دوم: در اسباب تملک... 199

قسمت اول: در احیاء اراضی موات و حیازت اشیاء مباحه. 201

باب اول: در احیاء اراضی موات و مباحه. 201

باب دوم : در حیازت مباحات.. 205

بررسی قاعده‌ی «من حاز ملکاً» در فقه و حقوق موضوعه‌ی ایران. 208

فهرست منابع. 242

باز پژوهی سببیّت حیازت، در تملّک... 249

منابع و ماخذ: 267

باب سوم: در معادن. 271

قانون معادن ایران مصوب 27/ 2/ 1377. 271

فصل اول – تعاریف و کلیات.. 271

فصل دوم – اکتشاف.. 276

فصل سوم – بهره‌برداری.. 278

فصل چهارم – مقررات عمومی.. 281

قانون اصلاح قانون معادن. 287

آیین‌نامه اجرایی قانون معادن 1377 ، مصوب 27 / 12 / 1391. 305

فصل اول – تعاریف.. 305

فصل دوم- اکتشاف.. 306

فصل سوم- بهره‌برداری.. 322

فصل چهارم- مزایده 335

فصل پنجم – کانه آرایی، فرآوری و صنایع معدنی.. 345

فصل ششم- شورا 347

فصل هفتم- نظارت و بازرسی.. 348

فصل هشتم- تطبیق و مقررات عمومی.. 351

باب چهارم:  در اشیاء پیداشده و حیوانات ضاله. 355

فصل اول: در اشیاء پیداشده 355

‌فصل دوم : در حیوانات ضاله. 357

 ‌باب پنجم: در دفینه. 359                       

‌ باب ششم: در شکار 361

‌قسمت دوم : ‌در عقود و معاملات و الزامات.. 363

‌باب اول : در عقود و تعهدات به طور کلی.. 363

‌فصل اول - در اقسام عقود و معاملات.. 364

‌فصل دوم: ‌در شرایط اساسی برای صحت معامله. 368

‌مبحث اول : در قصد طرفین و رضای آن‌ها 371

حمایت از مضطر در معاملات اضطراری؛ مبانی و راهکارها 384

فهرست منابع: 408

مبحث دوم: در اهلیت طرفین.. 411

مبحث سوم: در مورد معامله. 415

مبحث چهارم: در جهت معامله. 417

لزوم مشروع بودن جهت معامله در حقوق موضوعه ایران و فقه امامیه. 421

فهرست منابع. 437

فصل سوم: در اثر معاملات.. 440

مبحث اول: در قواعد عمومی.. 440

تأملی بر جایگاه « عرف » و « عادت» در فقه و حقوقی موضوعه ایران. 448

فهرست پی‌نوشت‌ها 468

منابع و ماخذ. 470

مبحث دوم: در خسارت حاصله از عدم اجرای تعهدات   473

 مبحث سوم: در اثر عقود نسبت به اشخاص ثالث   479

فصل چهارم: در بیان شرایطی که در ضمن عقد می‌شود. 479

مبحث اول: در اقسام شرط.. 479

مبحث دوم: در احکام شرط.. 484

شروط ضمن العقد در مذاهب اسلامی و حقوق ایران. 490

فصل پنجم: در معاملاتی که موضوع آن مال غیراست با معاملات فضولی.. 504

بررسی رابطه عقد فضولی و انتقال مال غیر 515

منابع : 538

فصل ششم: سقوط تعهدات.. 540

مبحث اول: در وفای به عهد. 540

ماهیت وفای به عهد و بررسی مصادیق آن در حقوق ایران. 553

منابع به زبان فارسی.. 568

منابع به زبان خارجی.. 569

مبحث دوم: در اقاله. 570

باز پژوهی ماهیت اقاله در فقه و حقوق وضعی ایران. 575

فهرست منابع: 589

مبحث سوم: در ابراء 591

مبحث چهارم : در تبدیل تعهد. 593

 جایگاه تبدیل تعهد در فقه امامیه (بخش مدنی) 595

فهرست منابع. 615

مبح ث پنجم: درتهاتر 617

مبحث ششم: مالکیت مافی‌الذمه. 622                          

با                   ب دوم : الزاماتی که بدون قرارداد حاصل می‌شود (مسئولیت خارج از قرارداد) 626

فصل اول: کلیات.. 626

بررسی تطبیقی قلمرو اداره‌ی مال غیر 629

فهرست منابع: 659

فصل دوم: در زمان قهری.. 662

مبحث اول: در غصب.. 663

مبحث دوم: در اتلاف.. 676

مبحث سوم: در تسبیب.. 679

قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث مصوب 16/4/1387  684

تحولات قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث   695

منابع: 707

منبع خارجی: 707

مبحث چهارم: در استیفاء 707

باب سوم: در عقود معینه‌ی مختلفه. 710

فصل اول: در بیع. 710

مبحث اول: در احکام بیع. 710

مبحث دوم: در طرفین معامله. 716

مبحث سوم: در مبیع. 718

توابع مبیع. 724

منابع فارسی: 745

منابع عربی: 745

مبحث چهارم: در آثار بیع. 749

فقره‌ی اول: در مالکیت مبیع و ثمن.. 751

فقره‌ی دوم: در تسلیم. 752

بررسی مبانی و شرایط اعمال خیار تفلیس... 757

7- نتیجه‌گیری.. 779

منابع فارسی: 779

منابع فقهی: 780

منابع انگلیسی: 781

فقره‌ سوم: در ضمان درک... 786

فقره‌ چهارم: در تأدیه ثمن.. 788

ضمان درک... 788

منابع و مأخذ ( عربی) : 806

منابع و مأخذ ( فارسی):  808